Η περί τον Κηφισό αρχαία Φωκίδα.

Τα τείχη της Λίλαιας μετά τις καταστροφές του Ιερού πολέμου.

"Το παιδί με τη χήνα". Βρέθηκε στις πηγές του Κηφισού. Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας.

Η φύση στολίζει τα ερείπια με τον δικό της μοναδικό τρόπο.

Ο μεσοβυζαντινός ναός της Παναγίας Μαυρομαντήλας η Αγίας Ελεούσας, χτισμένος πάνω σε αρχαίο ιερό με "δανεικά" οικοδομικά υλικά από άλλα προγενέστερα κτίσματα.

Λιγοστά ανάγλυφα σηματοδοτούν την επικράτηση της νέας θρησκείας.

Και ο σεβασμός των σύγχρονων "λατρευτών"........

Η βόρεια πλευρά της αρχαίας Φωκίδας, η εύφορη πεδιάδα που ποτίζει ο Κηφισός, αποτελεί terra incognita για τους περισσότερους και είναι σχεδόν αναμενόμενο επειδή η λάμψη του Δελφικού ιερού καταδίκασε στην αφάνεια ένα πλήθος πόλεων, σημαντικών και ιστορικών, για τις οποίες η αρχαιολογική σκαπάνη μόλις έξυσε τα χώματα που κρύβουν τα τεκμήρια της ύπαρξής τους.

Ο Κηφισός , σαν ποτάμιος θεός, είχε πολλές κόρες ναϊάδες. Οι πιο γνωστές είναι η Κασταλία και η Λίλαια. Η δεύτερη λατρεύτηκε μαζί με τον πατέρας της στις πηγές του και από την Ομηρική ακόμα εποχή οι κάτοικοι της περιοχής έδωσαν το όνομά της σε μία από τις ισχυρότερες πόλεις τους  που συμμετείχε και στην εκστρατεία κατά της Τροίας με 40 πλοία.

Στους αιώνες που διάβηκαν ολόκληρη η περιοχή γνώρισε μέρες ακμής αλλά και καταστροφές από φυσικά φαινόμενα και πολεμικές συγκρούσεις. Πέρσες, Θηβαίοι, Αθηναίοι, Σπαρτιάτες, Μακεδόνες, Γαλάτες, Ρωμαίοι, Φράγκοι, Τούρκοι  έγιναν αιτίες  αλεπάλληλων δηώσεων και καταστροφών με αποτέλεσμα η αρχαία τοπογραφία να σκεπαστεί από τη σκόνη του χρόνου και να ξεχαστεί.

Όμως ο πολιτισμός τόσων αιώνων δεν έχει χαθεί ολοκληρωτικά. Διάσπαρτα ερείπια κραυγάζουν την αρχαία δόξα και ζητούν από τον διαβάτη να βραδύνει το βήμα του και να αφουγκραστεί ήχους από αόρατους θιάσους μυσταγωγών που μπερδεύονται με το βουητό των ορμητικών νερών  του ιερού ποταμού.

Η Λίλαια, ο Έρωχος, ο Απόλλων, η Δάματρις, η Παναγία η Μαυρομαντήλα  βρίσκονται εκεί σαν ένα υπαίθριο πέτρινο παλίμψηστο για να διηγηθούν τα πάθη και τα μεγαλεία του γένους των Γραικών. Οι  Σειρήνες είναι ζωντανές και το τραγούδι τους μας αφορά.

Πηγές:    «Παυσανίου, Ελλάδος περιήγησις» της εκδοτικής Αθηνών.

              «Η περί τον Παρνασσό χώρα» του Φώτη Ντάσιου, αρχαιολόγου.

              «Το Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο» του Νικολάου Καλτσά.

Ο λιθογλύπτης "Θεοδόσιος εκ Βράχας των Αγράφων" και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος στην Μακρινίτσα.

Στην δεκαετία του 50 ο μεγάλος μας λαογράφος Κίτσος Μακρής μελετώντας τον λαϊκό πολιτισμό του Πηλίου ανέσυρε από το σκοτάδι της άγνοιας και ένα όνομα που έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Ευρυτάνες: Αυτό του λιθοξόου – λιθογλύπτη «Θεοδοσίου εκ Βράχας των Αγράφων».

Βρισκόμαστε στις αρχές του 19^ου αιώνα και οι «πρότιστοι» της Μακρινίτσας αποφασίζουν να ανακαινίσουν  το εκκλησάκι του Ιωάννη του Προδρόμου στην πλατεία της κωμόπολης που είχε καταστραφεί από άγνωστη αιτία και σε άγνωστη εποχή.  Ανάμεσα στο πλήθος των Ηπειρωτών και άλλων μαστόρων που εργάζονταν τότε στο Πήλιο εμφανίζεται το 1806 και ο Θεοδόσιος, τέκνο της ταπεινής Βράχας των Αγράφων και αναλαμβάνει ένα δύσκολο και απαιτητικό έργο: την διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων του ναού. Το αποτέλεσμα υπήρξε εξαιρετικό. Ο μικρός ναός είναι κατάφορτος από εξαιρετικής τέχνης λιθογραφήματα και επιγραφές. Ο Θεοδόσιος ήταν ένας φτασμένος καλλιτέχνης και η φήμη του πρέπει να προηγήθηκε του ερχομού του γιατί η πλούσια Μακρινίτσα δεν θα επέλεγε έναν άγνωστο για να φιλοτεχνήσει την βιτρίνα της.

Ο Βραχηνός ιστοριοδίφης Βασίλειος Μαντούζας αναφέρει στο βιβλίο του «Η Βράχα, υστεροβυζαντινό χωριό των Αγράφων – Αθήνα 1981» ότι από την έρευνα που έκανε δεν βρήκε καμία πληροφορία για το πρόσωπο του Θεοδοσίου, το επώνυμό του, τις χρονολογίες  γέννησης και θανάτου του, το που μαθήτευσε, που δούλεψε κ.λ.π. Στην γενέτειρά του δεν σώθηκε κανένα έργο του ούτε μνημονεύεται τεκμηριωμένα κάποιο.

Εκτός από τα λιθανάγλυφα στο ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου δεν γνωρίζουμε άλλα έργα που να αποδίδονται με σιγουριά στον Θεοδόσιο.  Ίσως οι πέτρινες διακοσμήσεις της διπλανής κρήνης που χτίστηκε το 1809 να είναι δικό του έργο αλλά αυτό δεν έχει αποδειχτεί.

 Πιθανότατα αρκετά έργα του καταστράφηκαν από τις πολεμικές αναστατώσεις που γνώρισε η περιοχή, από τους σεισμούς και την εισβολή του τσιμέντου από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Ίσως να σώζονται στοιχεία για την ζωή και το έργο του στις βιβλιοθήκες της περιοχής αλλά εδώ χρειαζόμαστε έναν νέο Κίτσο Μακρή για να το ερευνήσει.

Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Ο Ζαχαρίας και η Ελισσάβετ.

Το μεθύσι του Λωτ.

Το επίθυρο της εισόδου.

Το επίθυρο της εισόδου του γυναικωνίτη.

Άγγελος σαλπίζων.

Η βορειοανατολική γωνία του ναού.

Η κρήνη της πλατείας της Μακρινίτσας.

Μαυροπελαργός (Ciconia nigra).

Τέσσερες ώρες με μια οικογένεια Μαυροπελαργών κρυμμένος πίσω από πυκνά πουρνάρια (για να μην ενοχληθούν) κάπου στα βουνά της Ρούμελης.

Τα εντυπωσιακά και σπάνια αυτά πουλιά αποφεύγουν τους ανθρώπους και φωλιάζουν σε μακρινά, απόμερα και δύσβατα μέρη με αποτέλεσμα οι περισσότεροι άνθρωποι να αγνοούν ακόμα και την ύπαρξή τους. Η "οικογένειά μας" φέτος ευτύχησε να μεγαλώνει τρεις χαριτωμένους νεοσσούς, οι ακούραστοι γονείς με βάρδιες πηγαινοέρχονται για το απαραίτητο "συσσίτιο" και μακριά από τον κόσμο των ανθρώπων η φύση φαίνεται να πορεύεται στους προαιώνιους και δοκιμασμένους δρόμους της. ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ!!!!!!

Κόκκινοι καρποί του Φθινοπώρου.

Arbutus unedo.

Solanum dulcamara.

Rubus idaeus.

Tamus communis.

Ruscus aculeatus.

Rubus ulmifolius ssp. sanctus.

Amanita muscaria.

Crataegus orientalis (laciniata).

Cotoneaster nebrodensis.

Arum italicum.

Cornus mas.

Amanita caesarea.

Rosa canina.

Euonymus europaeus.

Crataegus monogyna.

Rosa pulverulenta. 

Κόκκινοι Φθινοπωρινοί καρποί της άγριας (και ελεύθερης) φύσης που βρίσκονται παντού γύρω μας, μόλις το καλοκαιράκι γίνεται ανάμνηση, και η ζωή ετοιμάζεται να κάνει τον απολογισμό μιας ακόμα χρονιάς και να υφάνει με τους πανάρχαιους νόμους την συνέχεια της επόμενης γενιάς. Τα συναντάμε σε ένα πλήθος οικότοπων, μερικά μας τρέφουν, άλλα είναι τοξικά η φαρμακευτικά, αλλά πάνω απ' όλα προσθέτουν εξαίσιες πορφυρένιες αποχρώσεις στην πολύχρωμη παλέτα του Φθινόπωρου!